ایمنی خط پرواز

در صنعت هواپیمایی حفظ ایمنی هواپیما، خدمه و مسافران در اولویت قرار دارد. با توجه به همین اصل مهندسان تعمیر و نگهداری و مدیران قسمت های تعمیر و نگهداری باید توجه زیاد به ایمنی در حین کار بویژه در خط پرواز داشته باشند. به همین ترتیب باید توجه لازم به ایمنی کارکنانی که به نوعی از آشیانه و کنار هواپیماهای در حال تعمیر و بازرسی می گذرند بشود. یکی از نکته های مهم در اجرای ایمنی آشیانه جلوگیری از رفت و آمد افراد غیرمجاز می باشد. زیرا هر کسی که در حال حاضر کاری با هواپیمای در حال تعمیر یا بازرسی ندارد نباید به آن نزدیک شود.

همیشه خطر در آشیانه در کمین افراد بی احتیاط است، که می توان به بعضی از آنها اشاره کرد: ملخ هواپیما، سطوح کنترلی که برای بازرسی به حرکت درمی آیند، خودروهای ویژه جابجایی هواپیما، خودروهای خدمات زمینی و هر وسیله متحرک دیگری که احتمال دارد در اثر برخورد باعث  آسیب دیدگی شود.

در گذشته مرکز یا همان کلاهک وسط ملخ هواپیما و همچنین نوک ملخ ها رنگ می شدند تا هنگامی که می چرخیدند بخاطر اختلاف رنگی که با محیط داشتند توجه اطرافیان به خطر چرخیدن ملخ جلب شود. امروز قدرت مکنده چشمگیر موتورهای جت را کمتر کسی جدی می شمارد. در صورتیکه بعضی وقتها همین قدرت مکنده موتورها می تواند اشیای سبک و مهار نشده را براحتی بداخل بکشد و باعث خرابی موتور شود. در بعضی موارد نیز کارکنان زمینی بداخل موتور کشیده شده و جان خود را از دست داده اند. شاید دهانه بعضی از موتورها کوچک باشد و چیزهای بزرگ و مهار نشده بداخل آن کشیده نشود ولی همیشه احتمال برخورد اشیای مهار نشده و افرادی که در کنار موتور کار می کنند به پوشش و لبه موتور وجود دارد.

در ژانویه 2006 یک فروند هواپیمای بوئینگ 737 در مقابل ترمینال فرودگاه ال- پاسو در ایالت تگزاس ایالات متحده در حال مسافرگیری بود که خلبان موتور سمت راست را روشن می کند. البته این کار با هماهنگی کارکنان زمینی و برج مراقبت صورت می گیرد. در همین حین یکی از کارکنان زمینی به یکباره بداخل موتور کشیده می شود و صحنه بسیار بد و دلخراشی را بوجود می آورد. هنوز مشخص نشده که آیا او ناخواسته به سمت موتور رفته است یا اینکه فکر کرده است که فاصله کافی با دهانه موتور دارد.

 در ضمن کارکنان زمینی و بویژه مهندسان تعمیر و نگهداری و خط پرواز که در اطراف هواپیما کار  می کنند در معرض خطر تصادف با خودروها و حتی خود هواپیما قرار دارند. کافی است تا شخص برای لحظه ای کوتاه تمرکز خود را از دست دهد و یک عمر پشیمانی را به دنبال خود بکشد. همه کسانی که در محوطه فرودگاه کار می کنند باید توجه ویژه ای به تصادف هایی که آسیب های جبران ناپذیر در بر دارد داشته باشند. آسیب های جزیی به از دست دادن روزهای کاری و بازسازی جسمانی فرد آسیب دیده می انجامد که می تواند فشار مالی قابل توجهی را به واحد فنی وارد آورد.

هواپیما و رفت و آمد خودروها

بردن هواپیما بداخل یا خارج کردن آن از آشیانه، جهت جابجایی آن در خط پرواز یکی از کارهای روزمره کارکنان خط پرواز می باشد که مستلزم تمرکز و توجه به جزییات است. از سوی دیگر تلاش برای سرعت بخشیدن به جابجایی هواپیما  بهانه ای برای نادیده گرفتن نکته های ایمنی نمی باشد. پیش از اینکه به یک فرد فنی اجازه داده شود تا هواپیما را روی زمین حرکت دهد، آموزش های لازم و سپس مراحل گوناگون آزمون را باید پشت سر بگذارد. تنها پس از گذراندن آموزش های لازم می توان مسئولیت حرکت یا همان خزش هواپیما را بر عهده گرفت. همین مراحل آموزشی و آزمون هم برای کسانی که با خودروهای کشنده هواپیما را جابجا می کنند وجود دارد. این تنها راه مهم در پیشگیری از بروز حادثه هنگام جابجایی هواپیماست. بارها و بارها دیده شده است، در حالیکه هنوز تجهیزات زمینی به هواپیما وصل هستند، هواپیما به حرکت درمی آید. یا حتی بدون آزاد کردن ترمزها، راننده خودروی کشنده تلاش دارد تا هواپیما را حرکت دهد.

داشتن چک- لیست یکی از راههایی است که می تواند ایمنی جابجا یی هواپیما روی زمین را افزایش دهد. واحد فنی شرکت هواپیمایی، استانداردهای لازم را برای جابجایی ایمن هواپیما روی زمین تشکیل می دهد. یکی از همین موارد، افزودن یک هدایت کننده به کارکنانی است که می خواهند هواپیما را جابجا کنند. در ضمن داشتن یک نفر در انتهای هواپیما و یک نفر در انتهای هر کدام از بالها نیز می تواند ایمنی هواپیما را در محوطه های کوچک و پر از مانع تضمین کند. در بعضی موارد نیز قرار دادن یک یا دو نفر در داخل اتاقک هواپیما که در صورت لزوم ترمز بگیرند از دیگر راههای ارتقای ایمنی است. البته در این صورت بهتر است تا همه کسانی که در جابجایی هواپیما شرکت دارند با یکدیگر در تماس باشند.

از سوی دیگر خلبانان نیز باید با شیوه جابجایی هواپیما روی زمین آشنا باشند. مانند چگونگی وصل کردن خودروی کشنده به هواپیما و محدودیتهایی که در گردش بوجود می آید. بسیاری از شرکت های هواپیمایی به خلبانان خود تاکید می کنند که اگر در فرودگاهی که کارکنان خود شرکت حضور ندارند یا خدمات از طریق پیمانکار دریافت می شود، پیش از سپردن هواپیما به کارکنان زمینی از واجد شرایط بودن آنان اطمینان حاصل کنند. دست کم می توانند پیش از بیرون آوردن هواپیما از محل توقف و جابجایی آن، از فرد مورد نظر بپرسند که آشنایی لازم را با این هواپیمای بخصوص دارد یا خیر.

 در ضمن باید به کسانی که برای رانندگی خودرو در محوطه فرودگاه مجازند تاکید شود تا حتما در خط کشی های مجاز، رانندگی و سرعت حرکت را حفظ کنند. تصادف در محوطه فرودگاه هزینه گزافی در بر دارد.

فضای رمپ

همه کسانی که در رمپ راه می روند باید نسبت به خطرهای فراوانی که در کمین هستند هوشیار باشند. مانند هواپیما، خودرو، گاز خروجی جت، ملخ هواپیما، ملخ دم بالگرد، و ... . یکی از راههای جلوگیری از خطرهای یاد شده، مشخص کردن راههای رفت و آمد در محوطه رمپ است. به این ترتیب که راههای در نظر گرفته شده با خط کشی مشخص می شوند تا کارکنان از همین راهها رفت و آمد کنند. پس از مشخص شدن این راههای رفت و آمد دیگر چیزی در این راهها قرار نمی گیرد و تنها برای رفت و آمد کارکنان استفاده می شود.

 در محوطه رمپ نيز بايد خط کشی هایی برای رفت و آمد و قرار دادن هواپیما وجود داشته باشد. به این ترتیب از حفظ فاصله ایمن هواپیماها از یکدیگر اطمینان حاصل می شود. اگر شرکت چند نوع هواپیما دارد خط کشی و نقطه توقف هرکدام باید به نوعی تهیه و مشخص شود که مشکلی از لحاظ فاصله آنها با یکدیگر بوجود نیاید.

یکی از خط کشی هایی که شرکت ها باید به آن توجه بیشتری داشته باشند، خط کشی ورود بداخل آشیانه است. در این صورت هنگام جابجایی هواپیما بداخل آشیانه، بویژه در تاریکی شب، احتمال برخورد بالها با در آشیانه کمتر خواهد بود. از آنجاييكه جابجایی هواپیما با استفاده از کمترین تعداد نفرهای فنی صورت می گیرد بايد خيلی بيشتر احتياط شود. امروزه کارخانه های هواپیماسازی کتابچه های راهنمای مفیدی برای این کار تهیه کرده اند که می توان از نکته های ایمنی آنها استفاده کرد.

علاوه بر همه نکته های یاد شده، نصب تابلوهای هشدار دهنده در کنار در ورودی آشیانه می تواند توجه کارکنان را به خود جلب کند. همه کارکنان فنی، تمیزکاران و حتی کارکنان کیترینگ باید آموزش های ایمنی مربوط به رمپ را که در آن رفت و آمد می کنند گذرانده باشند. همیشه باید مسافران را در رمپ راهنمایی کرد. بارها دیده شده است که وقتی  مسافران از جهتی كه می آیند هیچ دیدی نسبت به پله هواپیما ندارد، بویژه در شب، نمی دانند از کدام راه به سوی پله هواپیما بروند. با داشتن فرزندان کوچک که معمولا جلوتر از والدین می دوند، سردرگمی در رمپ می تواند خطرناک باشد. با وجود سر و صدای فراوان، جلب توجه مسافران، کار دشواری خواهد بود. پس، از همان ابتدا مسافران باید بدرستی به سوی هواپیما راهنمایی شوند.

عملیات سوخت گیری نیز خطرهای ویژه ی خود را در بر دارد. راننده های سوخت گیری باید آموزش های لازم را درباره حرکت در محوطه رمپ و گذشتن از کنار هواپیما را بگذرانند. هنگام سوخت گیری، اتصال بدنه به زمین هواپیما از نکته هایی است که نباید هرگز فراموش شود.

در صورتیکه هواپیما در رمپ خصوصی خود شرکت سوخت گیری می شود باید نقطه اتصال زمین از لحاظ عبور برق وارسی شود. البته گفتنی است که وجود تجهیزات آتش خاموش کن نیز از ضرورت های سوخت گیری به شمار می آید. همه کسانی که در رمپ کار می کنند باید با طرز کار تجهیزات آتش خاموش کن آشنا باشند.

حتی اگر سوخت رسانی بوسیله شرکت سوخت رسانی جداگانه ای انجام می شود افراد فنی که در پای هواپیما هستند باید با نوع سوختی که به هواپیما زده می شود آشنایی داشته باشند.

هنگام بارش برف باید مسیر رفت و آمد کارکنان که از پیش با خط کشی مشخص شده است پاک شود. در ضمن تابلوهای راهنما و هشداردهنده نیز باید پاک شوند تا کارآیی لازم خود را حفظ کنند. جمع کردن برف در کنار نرده های فرودگاه کار درستی نیست. زیرا برف یخ می زند و به صورت یک سکوی طبیعی در می آید که افراد غیرمجاز برای پریدن از روی نرده ها و دسترسی به مکان های غیرمجاز استفاده می کنند.

کار کردن با تجهیزات یخ زدايی نیز خطرهای ویژه ای دارد که هنگام آموزش کارکنان به آنها گوشزد می شود. کسانی که با مایع ضد یخ کار می کنند باید به تجهیزات محافظت کننده مانند ماسک و پوشش مناسب دسترسی داشته باشند.

حفاظت رمپ

امروزه همه کسانی که در رمپ کار می کنند باید به اطراف خود توجه داشته باشند تا از ورود افراد غیرمجاز به محوطه رمپ جلوگیری شود. براساس قانون حراست فرودگاه، نرده های حفاظتی لازم در اطراف فرودگاه و رمپ منتهی به هواپیماها نصب می شود تا یکبار دیگر کسانی که به رمپ می روند بازرسی شوند. یکی از بهترین راههای حفظ حراست و امنیت رمپ و آشیانه، آشنا يی کارکنان با مسائل حراستی و امنیتی است که یکی از آنها الزامی کردن نصب کارت شناسایی می باشد. در صورتیکه کسی این کارت را نداشته باشد شناسایی و از محوطه غیرمجاز خارج خواهد شد. در ضمن کارکنان باید بدانند که مسئول حراست رمپ کیست و چه چیزهای حراستی را باید گزارش کنند.

کسانی که در رمپ یا آشیانه کار می کنند باید وسیله تماس لازم را به همراه داشته باشند تا بتوانند با حراست، آتش نشانی یا بهداری تماس فوری بگیرند. نصب کردن تابلوی حاوی شماره تلفن های لازم یا مکان هایی که باید تماس گرفته شود در جاهایی از آشیانه که به راحتی دیده شود یکی از راههای سرعت بخشیدن به دریافت کمک به حساب می آید.

همه کسانی که به نوعی با هواپیما سر و کار دارند مانند نظافتچی ها  و تامین کننده تجهیزات مانند کیترینگ باید از خطرهای احتمالی نزدیک شدن به هواپیما آگاهی داشته باشند یا دست کم به وسيله يك نفر به  سوی هواپیما همراهی شوند. حفظ فاصله مناسب تجهیزات فرودگاهی از هواپیما از جمله موردهای ایمنی است که باید بوسیله این افراد رعایت شود.

علاوه بر آگاهی کارکنان، افراد دیگری که به نوعی با رمپ و هواپیما سر و کار دارند باید در مورد نکته های حراستی توجیه شوند. از جمله نکته های بسیار مهم حراستی، بازرسی خودروهایی است که به رمپ وارد می شوند. هیچ خودرویی نباید بدون بازرسی وارد رمپ شود. این به شرطی است که خودرو از یک منطقه حفاظت نشده مانند خیابان یا محوطه خارج از فرودگاه آمده باشد.

رمپ می تواند مکان خطرناکی باشد. مدیران تعمیر و نگهداری و خط پرواز، باید از اینکه  نکته های ایمنی رعایت می شود اطمینان پیدا کنند. آموزش و آگاهی از نکته های بسيار حساسی به شمار می آیند که برای حفظ ایمنی مسافران، خدمه پرواز و کارکنان زمینی بکار می رود.