کالای خطرناک : باتری یونی لیتیوم

کارگروه کالای خطرناک ایکائو استانداردهای بسته بندی ویژه باتری لیتیوم را ارایه کرده است.شورای بین المللی هماهنگ کننده انجمن های صنایع هوافضا و انجمن های بین المللی خلبانان بازرگانی پیشنهاد داده اند که بسته بندی های باتری لیتیوم تا زمانی که بهتر و ایمن تر نشده اند ، در هواپیماهای مسافری حمل نشوند. حمل باتری های لیتیوم فلزی در هواپیماهای مسافری ممنوع است .

به طور کلی دو نوع باتری لیتیوم وجود دارد. لیتیوم فلزی و لیتیوم یونی . باتری لیتیوم فلزی یک بار مصرف است و قابل شارژ نیست و در وسایلی مانند ساعت و باتری قلب به کار می روند . باتری لیتیوم یونی قابل شارژ است و در وسایل الکترونیکی مانند لپ تاپ و تلفن همراه استفاده می شود. البته در بعضی از تجهیزات برقی از باتری های لیتیوم پولیمر یونی نیز استفاده می گردد که قابل شارژ هستند.

به خاطر افزایش تقاضا برای تجهیزات الکترونیکی ، حمل باتری های لیتیوم در هواپیما نگرانی هایی را به وجود آورده است . گفته می شود که در سال یک میلیارد باتری لیتیوم به وسیله هواپیما های باری ، پست یا محموله های هوایی یا بار مسافران هواپیما و خدمه پروازی حمل می شود .

احتمال داده می شود که باتری لیتیوم در هواپیمای دی.سی8 باری پرواز 1307 فوریه 2006 شرکت یو.پی.اس که پس از نشستن در فرودگاه فیلادلفیا آتش گرفت ، عامل حادثه بوده است . یک فروند هواپیمای 747 باری همین شرکت نیز در 3 سپتامبر 2010 که پس از بلند شدن از فرودگاه دبی آتش گرفته بود هنگام بازگشت به فرودگاه سقوط کرد . در 28 ژوئن 2016 یک فروند هواپیمای 747 باری شرکت ایژیانا در مسیر شانگهای به خاطر آتش سوزی در آب های بین المللی سقوط کرد .

بر اساس آمار FAA تعداد آتش سوزی های ناشی از باتری موجود در بار همراه مسافر یا بارهای هوایی در محوطه فرودگاه ها رو به افزایش است . تعداد 82 از میان 158 آتش سوزی در فرودگاه به خاطر باتری لیتیوم بوده است .

در صورتی که تعداد باتری لیتیوم زیاد باشد ، حجم و شدت آتش سوزی این باتری ها فراتر از توانمندی مهار آتش هواپیما است . در این صورت احتمال سقوط و از بین رفتن هواپیما به صورت چشمگیری افزایش خواهد یافت .

در دسامبر 2014 ایکائو اطلاعیه ای در باره منع حمل باتری لیتیوم به عنوان بار هوایی در هواپیماهای مسافری صادر کرد . زیرا اگر باتری لیتیوم به درستی جا به جا نشود یا هنگام حمل و نقل ضربه ببیند ، گرم و شعله ور می گردد .

بسته بندی های کنونی که برای باتری لیتیوم فلزی به کار می رود نیز نمی تواند ایمنی لازم را داشته باشد . زیرا آتش خاموش کن هالون که در محفظه بار هواپیما به کار می رود برای خاموش کردن آتش سوزی باتری لیتیوم فلزی کارآیی ندارد . بنابراین هر آتش سوزی ناشی از تجمع باتری لیتیوم فلزی می تواند به نابودی هواپیما بیانجامد .

گزارش گروه ایمنی ایکائو و انجمن بین المللی خلبانان تاکید می کند تا ساخته شدن بسته بندی های مناسب ، از حمل باتری لیتیوم یونی به عنوان بار هوایی در هواپیما های مسافری جلوگیری شود . از سوی دیگر تدابیر ایمنی بهتری نسبت به حمل این نوع باتری ها در هواپیما های باری صورت گیرد . البته کارگروه ایکائو راهنمای تازه ای را برای بسته بندی باتری لیتیوم پیشنهاد کرده است که در آن اشاره ای به میزان تراکم باتری ها در محموله هوایی نشده است .

کارگروه ایمنی کالای خطرناک برای حمل باتری به عنوان محموله هوایی سه پیشنهاد ویژه می کند : مقررات جدید براساس کارآیی شیوه های حمل بار هوایی و همچنین کیفیت بسته بندی از گسترش و انتقال سلول های باتری به اطراف جلوگیری می کند.

باتری های لیتیومی که قرار است با هواپیما حمل شوند ، بیش از 30 درصد شارژ نشوند . به این ترتیب باتری مورد نظر نیروی لازم را برای تولید حرارت و اتصال درون سلولی نخواهد داشت و بالاخره آزمایش های بیشتری در باره بسته بندی های باتری های لیتیومی صورت گیرد .

هدف نهایی مشخص کردن محدوده استانداردها و کاربرد این استانداردها است . انجمن بین المللی خلبانان نیز طی اطلاعیه ای آمادگی خود را برای طراحی و توسعه شیوه های بسته بندی باتری لیتیوم اعلام کرده است . این انجمن به همکاری خود با تمام تشکیلات ذیربط ادامه خواهد داد تا بسته بندی های استاندارد ارایه گردد .

انجمن دیگری که اعلام آمادگی کرده است ، انجمن باتری قابل شارژ است . این انجمن می گوید حاضر است در کارگروه هایی که برای ساخت بسته بندی های مناسب و محافظت کننده فعالیت می کنند ، شرکت کند . این انجمن اظهار می دارد زمانی که باتری لیتیوم تنها با 30 درصد شارژ از کارخانه خارج شود ، در شرایطی که محیط گرم باشد شارژ آن به سرعت خالی خواهد شد . در این صورت کافی است تا حامل بار مورد نظر آن را در محیطی گرم قرار دهد تا سپس آماده حمل در هواپیما گردد .

بوئینگ نیز اطلاعیه ای دراین زمینه منتشر کرده است : باتری لیتیوم نباید در قسمت مسافران حمل شود . به ویژه تا زمانی که راه های ایمنی برای بسته بندی این نوع باتری ها ارایه نشده است ، حمل آنها در قسمت بار هواپیما ممنوع است . بوئینگ به این مطلب نیز اشاره می کند ، شرکت های هواپیمایی که مایلند تا باتری لیتیوم را در قسمت مسافران یا به عنوان بار هوایی حمل کنند ، بهتر است ارزیابی های ایمنی لازم را انجام دهند .