در سه ماه نخست سال 2018 شرکت هواپیمایی پگاسوز ، با رشد 9/13 درصدی سالانه اش توانست رشد خوبی را نشان دهد. در ضمن پگاسوز توانست تا حدود زیادی از زیان های فصلی مربوط به فصل کم مسافر سال گذشته را نیز کاهش دهد.
هر دو شرکت پگاسوز و ترکیش ایرلاینز پس از زیان های نادر در سال 2016 توانستند سودآوری خوبی در سال 2017 داشته باشند. ترکیش ایرلاینز توانست رشد خوبی نشان دهد. در عین حال رشد ترافیکی پگاسوز نیز از ترکیش ایرلانیز فراتر رفت. همین روند تا پایان سال 2018 ادامه داشت ولی کاهش ارزش لیر ترکیه در برابر دلار نشان داد که شرکتی مانند پگاسوز در معرض خطرهای اقتصادی بزرگ قرار دارد.
با توجه به نابسمانی های ارزی که در سه ماهه نخست سال 2018 در ترکیه حاکم بود، پگاسوز همچنان طرح های از پیش تعیین شده اش را دنبال می کند و در طی پنج سال گذشته به عنوان بهترین شرکت بسیار کم هزینه همچنان به گسترش خود ادامه داده است.
هزینه های بسیار کم
براساس محاسبات کاپا پگاسوز یکی از کمترین هزینه ها را در بین شرکت های کم هزینه اروپایی دارد. این یکی از سه شرکت بسیار کم هزینه و در کنار ویزایر و رایان ایر به شمار می آید. هزینه هر صندلی به ازای هرکیلومتر آن اندکی بیشتر از دو شرکت دیگر است ولی این امر با مسیرهای کوتاه پگاسوز همخوانی دارد.
شرکت کم هزینه پیشرو
پگاسوز بزرگترین شرکت هواپیمایی کم هزینه ترکیه است. براساس آمار ارایه شده از طرف پگاسوز و هواپیمایی کشور ترکیه، سهم پگاسوز در حمل مسافران هوایی در سال 2017 بیست درصد بود که از 14 درصدی که در 2012 بود، پیشرفت چشمگیری را نشان می دهد. سهم آن در بازار داخلی 31 درصد بود که در مقایسه با 26 درصد در پنج سال گذشته پیشرفت خوبی داشته است. سهم این شرکت در بازار پروازهای بین المللی نیز 12 درصد بود که نسبت به 8 درصد سال 2012 پیشرفت خوبی را نشان می دهد.
براساس آمار او ای جی و کاپا ،پگاسوز 73 درصد را در میان صندلی شرکت های کم هزینه عرضه کرده است. این شامل 87 درصد پروازهای داخلی و 58 درصد پروازهای خارجی می شود.
فرودگاه کم هزینه سبیها
مرکز اصلی پگاسوز در فرودگاه سبیها در استانبول است. پگاسوز با ارایه 9/62 درصد صندلی در هفته نخست 20 اوت 2018 به عنوان پرکارترین و بزرگترین شرکت در این فرودگاه به شمار می آید. ترکیش ایرلاینز با 3/32 درصد صندلی ها دوم شده بود. براساس آمار ارایه شده هزینه استفاده از ترمینال و نشست و برخاست در فرودگاه سبیها یک سوم فرودگاه آتاتورک است. البته هنوز میزان عوارض فرودگاه بین المللی استانبول که به تازگی افتتاح شده به صورت کامل مشخص نشده است ولی در هر صورت هزینه آن بیشتر از فرودگاه سبیها خواهد بود. پگاسوز اعلام کرده است که بخشی از پروازهای خود را از این فرودگاه انجام خواهد داد ولی همچنان فرودگاه سبیها به عنوان پایگاه اصلی این شرکت باقی خواهد ماند.
ناوگان جوان
براساس آمار کاپا متوسط عمر ناوگان 81 فروندی پگاسوز (آمار 20 اوت 2018) 4/5 سال است. در مقایسه با رقیب سرسخت آن یعنی ترکیش ایرلاینز با عمر متوسط 6/7 سال و 7 سال شرکت بسیار ارزان قیمت و کم هزینه رایان ایرو 9/4 سال عمر متوسط ناوگان، شرکت بسیار ارزان قیمت و کم هزینه دیگر یعنی ویز ایر می باشد.
کاربری بالای هواپیماها
در سال 2017 به طور متوسط کاربری هواپیماهای پگاسوز 1/12 ساعت در روز بود که در مقایسه با 12 ساعت در روز سال 2016 افزایش داشته است. در مقایسه کاربری ترکیش ایرلاینز در روز 4/11 ساعت بود که نشان می دهد پگاسوز به خاطر مسیرهای کوتاهی که پرواز می کند کاربری بسیار خوبی دارد.
این آمار خیلی بهتر از پرواز روزانه هواپیماهای رایان ایر به مدت 1/9 ساعت است. در عین حال پگاسوز به میزان کاربری ویزایر با پرواز روزانه 7/12 ساعت نزدیک می شود. این شرکت در نظر دارد تا کاربری هواپیماهای خود را تا پایان سال مالی 2018 به 4/12 ساعت برساند.
اتکای بیش از حد به ترکیه
پگاسوز بیش از حد به ترکیه وابسته است. در سال 2017 نزدیک به 95 درصد از 8/27 میلیون مسافر این شرکت سفر خود را به ترکیه یا از ترکیه انجام داده اند. براساس آمار کاپا 61 درصد مسافران این شرکت را پروازهای داخلی تشکیل دادند. در حالی که 85 درصد مسافران خارجی سفرهای خود را به ترکیه یا از آن به خارج انجام داده اند.
این امر می تواند به عنوان یک نکته بسیار قوی در شبکه این شرکت به شمار آید زیرا ترکیه یک مقصد جهانگردی بسیار پررونق است ولی بسیاری از شرکت های کم هزینه اروپا در داخل اروپا نیز پرواز می کنند. یعنی از نقطه ای به نقطه دیگر در اروپا پرواز می کنند. در مقایسه با شرکت هایی مانند رایان ایر و ویزایر پگاسوز چنین شبکه ای ندارد.
علاوه بر آن بازار صنعت حمل و نقل هوایی ترکیه در سال های اخیر دستخوش افت و خیزهایی بوده است که ناشی از وضعیت سیاسی و جغرافیایی ترکیه می باشد. در حالی که در سال 2016 بسیاری از شرکت ها سوددهی داشتند پگاسوز و ترکیش ایرلاینز زیان های چشمگیری را تحمل کردند.
پگاسوز در مقام دوم است
همانگونه که در بالا نیز عنوان گشت، پگاسوز دومین شرکت هواپیمایی ترکیه و بزرگترین شرکت بسیار کم هزینه در این کشور است. از سوی دیگر سهم 20 درصدی آن در سال 2012 خیلی کمتر از سهم 50 درصدی ترکیش ایرلاینز در طی همین سال می باشد.
لود فکتور کم
در مقایسه با سایر شرکت های کم هزینه لود فکتور پگاسوز در سطح پایین قرار دارد. در سال 2017 لود فکتور پگاسوز با افزایش 6 درصد به 6/84 درصد رسید. اگر چه این رقم بیشتر از رقم 82 درصد در سطح جهان است ولی نسبت به رایان ایر (95 درصد) و ویزایر (3/91 درصد) و ایزی جت (3/93 درصد) پایین می باشد.
لود فکتور پگاسوز نسبت به سال 2008 پیشرفت چشمگیری کرده است ولی پیشرفت آن تا این زمان یکنواخت نبوده و با افت و خیزهای چشمگیری همراه می باشد. در سال 2017 لود فکتور پگاسوز در مسیرهای خارجی 5/80 درصد و در مسیرهای داخلی 2/87 درصد بود. این شرکت در نظر دارد تا در سال مالی آینده لود فکتور پروازها را بهبود بخشد.
افزایش بازدهی با هواپیماهای نئو
در حال حاضر پگاسوز 81 فروند هواپیما دارد. 47 فروند 800-737 و34 فروند ایرباس 200-320 که 22فروند آن از نوع 200-320 نئو می باشد. این شرکت 78 فروند ایرباس 320 نئو سفارش داده است که تحویل آنها از سال 2025 آغاز خواهد شد.
تحویل هواپیماهای 320و 321 نئو جوان بودن ناوگان را همچنان حفظ می کند. مصرف سوخت را کاهش می دهد و به شرکت کمک خواهد شد تا حتی با افزایش اندازه هواپیما (ایرباس 321) باز هم هزینه ها کاهش یابد.
زمینه گسترش
بیست و دو درصد از درآمد پگاسوز در سال 2017 از راه فروش محصولات جانبی در داخل پرواز بوده است. این دو برابر 10 درصدی است که در سال 2011 به دست آورده بود. به طور متوسط درآمد فروش محصولات جانبی در داخل پرواز برای هر مسافر 10 یورو در سال 2017 بود که از 5/5 یورو در سال 2011 به مراتب بهتر است ولی در سال 2016 با وجود شرایط نامناسب اقتصادی همچنان ثابت باقی مانده بود. در حالی که هنوز پگاسوز از این نظر با سایر شرکت های کم هزینه اروپایی فاصله دارد ولی مهم است تا این رقم را به 12 یورو برساند.
وضعیت ثابت اقتصادی
پس از زیان های سال 2016 پگاسوز توانست در سال 2017 سوددهی داشته باشد. حاشیه عملیاتی آن به میزان 38/16 بهبود یافت که با رسیدن به میزان 6/7 درصد در سال 2017 از ترکیش ایرلاینز که 2/7 درصد بود پیشی گرفت.
از سوی دیگر آمار نشان می دهد که شرایط مالی پگاسوز در گذشته یکنواخت نبوده است. آمار مربوط به زمان پیش از بحران سال 2016 وجود ندارد ولی در هر صورت حاشیه عملیاتی شرکت هنوز به آمار دو رقمی از سال های 2012 و 2013 نرسیده است.
بهبود پروازهای ارتباطی
پگاسوز 67 مقصد خارجی و 37 مقصد داخلی دارد. بیشتر مقصدهای خارجی آن (50 مقصد) در اروپا قراردارد. البته بیشتر ساختار پروازی پگاسوز به صورت نقطه به نقطه است ولی با توجه به موقعیت بسیار محکمی که در فرودگاه سبیها دارد می تواند شبکه پروازهای ارتباطی را از این فرودگاه به فرودگاهی دیگر افزایش دهد. 31 درصد از مسافران خارجی این شرکت از پروازهای ارتباطی آن نیز استفاده کردند.
تهدیدها وخطرهای پگاسوز
ترکیش ایرلاینز سهم بسیار بیشتری از بازار ترکیه را دارد که آن را نسبت به پگاسوز در مقام برتری قرار می دهد. از سوی دیگر هزینه عملیاتی در هر صندلی پگاسوز به صورت چشمگیری کمتر از ترکیش ایرلاینز است ولی ترکیش ایرلاینز هم نشان داده است که توانایی رقابت با شرکت های بسیار کم هزینه را دارد.
سهم پگاسوز از مجموع ترافیک مسافری در فرودگاه سبیها 9/62 درصد و سهم ترکیش ایرلاینز 7/70 درصد است. در طول سال های 2012 تا 2018 ترکیش ایرلاینز سهم خود را از 4/14درصد به 3/33 درصد افزایش داده است. البته هنوز هم سبیها پایگاه بسیار خوی برای پگاسوز به شمار می آید ولی دیگر آن قدرت سابق را در این فرودگاه ندارد.
شرایط سیاسی جغرافیایی ترکیه
همانگونه که در زیان سال 2016 نیز نشان داده شد، یعنی زمانی که کودتای نافرجام در ترکیه روی داد، این شرکت نیز مانند سایر شرکت های هوایی در معرض شرایط نامناسب اقتصادی و سیاسی کشور قرار گرفتند. در حالی که در سایر نقاط اروپا شرکت های هواپیمایی سوددهی چشمگیری داشتند. شرکت های ترکیه ای زیان قابل توجهی را تحمل می کردند. به تازگی نیز بحران لیر ترکیه بار دیگر نشان داد که فضای نامطمئن می تواند در اقتصاد این کشور حاکم باشد.
افزایش هزینه سوخت
اگر چه اخیرا بهای نفت برنت شمال اندکی کاهش یافت ولی هنوز بهای سوخت موتور جت به میزان یک سوم نسبت به سال گذشته گرانتر شده است. افزایش بهای سوخت می تواند تاثیر چشمگیری بر هزینه های پگاسوز داشته باشد. البته شاید این شرکت نیز بتواند مانند ترکیش ایرلاینز هزینه بخشی از افزایش سوخت را جبران کند ولی نمی تواند با توان مالی که دارد به میزان ترکیش ایرلاینز هزینه ها را جذب کند.
آسیب پذیری شرکت های هواپیمایی
همانند همه شرکت های هواپیمایی پگاسوز نیز در برابر عوامل خارجی مانند حادثه، سانحه، اعتصاب کارکنان و سایر رویدادهای سیاسی/ جغرافیایی بسیار آسیب پذیر است. در ضمن عوامل دیگری مانند زمین لرزه یا فوران آتش فشان نیز پیامدهای نامناسبی برای شرکت های هواپیمایی به همراه خواهد آورد.
نتیجه: پگاسوز آماده گسترش بیشتر
از لحاظ هزینه پگاسوز نسبت به ترکیش ایرلاینز برتری دارد ولی ترکیش ایرلاینز از لحاظ سهم بازار (به عنوان شرکت هواپیمایی حامل پرچم) نسبت به پگاسوز سهم بیشتری از حمل و نقل هوایی را دارد.
ولی همانگونه که بررسی های کاپا نیز نشان می دهد، هر دو این شرکت ها از یک چرخه اقتصادی یکسان پیروی می کنند. از سوی دیگر هر کدام از آنها بخش متفاوتی از بازار حمل و نقل هوایی را اشغال کرده اند.
به این ترتیب که از لحاظ هزینه عملیاتی و هواپیماها، هر کدام در بخشی که در اختیار دارند بر دیگری پیشی گرفته است.
پگاسوز از سال 2012 تا 2017 توانسته است مسافر بیشتری حمل کند با وجود غیریکنواخت بودن وضعیت مالی این شرکت به نظر می آید که باز هم پگاسوز می تواند با استفاده از موقعیت خود به عنوان شرکت کم هزینه پیشرو در صنعت حمل و نقل هوایی ترکیه به موفقیت های چشمگیری دست پیدا کند.