طراحی مناسب فضای داخل هواپیما می تواند از اثرهای منفی پروازهای طولانی و در نتیجه تنش های ایجاد شده در مسافران بکاهد. همین مسئله می تواند در آرامش مسافران و در نتیجه کاهش پرخاشگری های مسافران نقش بسیار مهمی داشته باشد. یکی از کارشناسان طراحی داخلی هواپیما می گوید پیش از طراحی هواپیما با فضای فکری مسافران باید آشنایی کامل پیدا کرد. زیرا تنشی که مسافر با خود به هواپیما منتقل می سازد عمیق تر خواهد شد.
تجربه منفی مسافر از پرواز می تواند در ضمیر ناخودآگاه مسافر ریشه کند. از سوی دیگر آنچه که رسانه ها پخش می کنند مانند سوانح هوایی، حمله های تروریستی در فرودگاهها و رویدادهای مربوط به ناامنی های سفرهای هوایی می تواند به افزایش این تنش ها کمک کند. شنیدن داستان هایی درباره ناراحتی های پرواز و اینکه به مسافران سخت می گذرد پروازی ناآرام و ناراحت کننده ای را در ذهن مسافر نقش می بندد. در نتیجه پیش از اینکه مسافر به داخل هواپیما قدم بگذارد آمادگی لازم را برای ناراحت شدن دارد. در نتیجه مسافر با کوچکترین ناملایمتی خشمگین می شود.
از سوی دیگر گفته می شود که بعضی از روش های جاری استاندارد در هواپیمایی می تواند زمینه پرخاشگری را در مسافر به وجود آورد، مانند اعلامیه پروازی که به وسیله میهمانداران در پروازها انجام می شود. تقریبا همه اعلامیه های ایمنی پرواز در بیشتر شرکت های هواپیمایی یکسان است. همین یکسان بودن اعلامیه پروازی و دادن هشدارهای لازم به مسافران به یک چیز بسیار عادی و روزمره تبدیل می گردد در نتیجه مسافران توجه کمتری به آن خواهند داشت.
در بعضی موارد نیز اعلامیه پروازی که به وسیله میهمانداران خوانده می شود بسیار بلند و غیرواضح است و گاهی وقت ها نیز با سطح صدای بسیار کمی پخش می گردد که در نتیجه شفافیت لازم را ندارد. در هر دو صورت مسافران احساس نارضایتی خواهد کرد. بعضی از روان شناسان پیشنهاد می کنند اعلامیه های پروازی از تنوع بیشتری برخوردار شوند تا بتوانند با شادابی لازم توجه مسافران را به خود جلب کنند و حالت کسالت آوری نداشته باشند. به همین دلیل نیز پیشنهاد می شود تا در سامانه سرگرمی در حین پرواز مانند IFE اعلامیه پروازی گنجانده شود.
خواندن خوب اعلامیه به وسیله میهمانداران می تواند جنبه های مثبت فراوانی داشته باشد، زیرا مسافران متوجه می شوند که چه چیزهایی در اطرافشان می گذرد و احساس حبس بودن در هواپیما را از دست می دهند.
محیط داخل هواپیما با همه عامل های حس برانگیزی مانند رنگ، روشنایی و بو می تواند تاثیر همیشگی بر ذهن مسافر بگذارد و هر آنچه را که در این محیط روی داده است با آن عوامل حس برانگیز ارتباط می دهد . بنابراین با دیدن یک محیط مشابه در انتظار روبه رو شدن با همان رویدادی است که در گذشته تجربه کرده است. در نتیجه تجربه پروازی شخص رابطه مستقیمی با محیطی دارد که آن را تجربه کرده است. بنابراین نگرانی و استرس دو عامل مهمی هستند که سازندگان هواپیما و شرکت های هواپیمایی باید در نظر بگیرند.
ایجاد فضای دوستانه با رویکردی که بتواند تاثیر دراز مدتی بر مسافران بگذارد، اهمیت بسیار فراوانی دارد. از سوی دیگر طراحی تجهیزات داخل هواپیما تنها به خاطر اینکه باید طراحی صورت بگیرد یا ارایه محصولات پذیرایی تنها به خاطر اینکه باید پذیرایی انجام شود نمی تواند هیچ کمکی به ایجاد این فضای دوستانه نماید. بنابراین بهتر است که در ارایه هر نوع خدمات تازه و متفاوت عجله ای صورت نگیرد و پس از پژوهش ها و بررسی های لازم اقدام شود .
در بعضی از شرکت های هواپیمایی، پیش از ارایه هر گونه خدمات یا اقلام پذیرایی در پرواز، نخست از مسافران پرسیده می شود که چه خدمات متفاوت یا اقلام پذیرایی متنوعی را مایلند دریافت کنند. در این صورت پس از جمع آوری نظر خواهی ها نسبت به مشخص کردن خدمات پذیرایی خود که در بعضی از موارد منحصر به فرد نیز می باشد اقدام می شود.
از دیگر مواردی که باید شرکت های هواپیمایی به آن توجه کنند، ارایه شرایط و فضایی است که مسافر بتواند تجربه سازنده و به یاد ماندنی را به همراه داشته باشد و بتواند این تجربه را احساس کند.
سرگرمی الکترونیک در پرواز
سرگرمی الکترونیک در حین پرواز می تواند برای مسافر بسیار لذت بخش و جایگزین استرس پروازی شود. در این صورت بیشترین وقت مسافر در مقابل صفحه نمایشگر می گذرد . به همین دلیل باید دکمه های آن آسان و فهرست بسیار ساده ای داشته باشد تا کاربر به راحتی با آن کار کند .
اندازه دکمه ها و نوشته ها نیز باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا کاربران بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند و تنها با زدن چند دکمه و یک جست و جوی ساده به آنچه که مایلند دست پیدا کنند. مواردی مانند بازی های ویدیویی کودکانه یا فیلم های سینمایی کلاسیک می تواند مسافر را به گذشته بازگرداند و خاطراتش را زنده کند.
بعضی از سامانه های سرگرمی الکترونیکی می تواند امکانات خرید اینترنتی را برای مسافران فراهم نماید. این امر می تواند درآمدزایی خوبی برای شرکت هواپیمایی در بر داشته باشد. عرضه کالاهایی که مسافر در طول پرواز استفاده خواهد کرد می تواند با استقبال خوبی روبه رو شود مانند بالش های بادی، وسایل آرایشی و بهداشتی و...
از طریق ارایه برنامه های سرگرم کننده ای که جنبه های روان درمانی نیز داشته باشد می توان از استرس پرواز مسافران کاست. به طوری که متوجه گذشت زمان نشوند. یکی از این برنامه ها شامل نقاشی رایانه ای است. با همکاری هنرمندان نقاش و کارشناسان نرم افزاری برنامه های نقاشی رایانه ای ساخته شده اند که امکان خلاقیت نقاشی را فراهم می سازد. اینکه مسافر بتواند روی بوم نقاشی مجازی یک اثر از خودش بیافریند کار بسیار سرگرم کننده ای است. این نوع روان درمانی در سربازانی که از عملیات جنگ دشوار برگشته اند نتایج سازنده ای در برداشته است.
غذا، نوشیدنی و خدمات در حین پرواز
شرکت های هواپیمایی در تلاش فراوانی برای ارایه غذاهای خوشمزه در پرواز کرده اند ولی نباید رنگ، بو و نحوه ارایه غذا را نادیده گرفت. بو رابطه جدانشدنی با احساس دارد و همیشه در خاطره شخص باقی می ماند. البته غذای دلخواه مسافران با توجه به قومیت و بافت جامعه ای که مسافر در آن رشد کرده است ارتباط دارد. بنابراین غذای دلخواه هر مسیر با توجه به بافت اجتماعی مسافران همان مسیر انتخاب و ارایه می گردد .در این صورت مسافر احساس می کند که تحت توجه قرار گرفته است و همه این آماده سازی ها و ارایه خدمات به خاطر جلب رضایت وی صورت می گیرد. همین مسئله باعث خوشنودی و در نتیجه کاهش تنش در مسافر می شود و این یک تجربه مثبت به شمار می آید.
یکی دیگر از مواردی که گاهی وقت ها نادیده گرفته می شود زمان بندی مناسب در ارایه خدمات پذیرایی است زیرا زمانی که میهماندار با چرخ دستی ویژه خود برای ارایه خوراکی یا غذا در راهروی هواپیما به حرکت در می آید، راه مسافران بسته می شود. از آنجا که ارایه غذا مدتی طول می کشد، حرکت مسافران در راهرو هواپیما نیز محدود می گردد زیرا مسافران احتیاج دارند تا برای رفع خستگی ناشی از نشستن طولانی یا استفاده از سرویس بهداشتی هواپیما از راهرو هواپیما بگذرند. مسافران که هیچ نقشی در حرکت و استفاده از چرخ دستی میهمانداران ندارند، مجبورند آنها را در طول پرواز تحمل کنند. پس بهتر است زمانی که حرکت مسافران به کمترین میزان رسیده است ارایه این خدمات آغاز شود. تعیین زمان مناسب برای ارایه خدمات پذیرایی باید با بررسی های میدانی دقیق و گسترده ای صورت گیرد. زمان ارایه این خدمات در پروازهای طولانی یا کوتاه و حتی با توجه به مقصد و بافت جامعه شناسی و فرهنگ مسافران متفاوت خواهد بود.
رنگ و دید
امروزه به جای رنگ به صورت یک عامل جداگانه، ترکیب استفاده از رنگ های گوناگون تحت توجه قرار گرفته است. کارشناسان می گویند حتی رنگی که به تنهایی جذابیت ندارد می تواند در ترکیبی که به کار می رود گیرایی چشمگیری داشته باشد. استفاده از ترکیب رنگ های گوناگون که نظر بیننده را جلب می کند نقش بسزایی در کاهش استرس دارد. این رنگ ها می توانند محیط بسیار آرامش بخشی را برای مسافران به همراه داشته باشند.
ترکیب رنگ ها با الگوهای ساده می تواند محیط آرامی را برای بیننده به وجود آورد زیرا چشم به دنبال خطاهای متنوع و رنگ های متضاد نیست و فکر بیننده کمتر فعالیت می کند. زیرا با افزایش کار فکری، خستگی نامحسوس ذهنی نیز به وجود می آید. رنگ های سایه روشن و تنها تعداد اندک رنگ های متضاد در زمانی که از نور غیرطبیعی برای روشنایی استفاده می شود می تواند محیط آرامی را ارایه کند.
سرو صدا نیز می تواند تاثیر نامناسبی بر شنونده بگذارد. سر و صدا بر ضربان قلب اثر می گذارد و فشار خون را کاهش می دهد. پخش یک آهنگ مناسب به هنگام سوار شدن مسافران می تواند زمینه فکری مسافران را برای ارایه یک پرواز آرام آماده کند. اکنون مسافری که در چنین فضای آرامی وارد هواپیما می شود به صورت ناخودآگاه این ذهنیت در او به وجود می آید که پرواز آرامی در انتظارش خواهد بود.